Een moderne vertaling van hoofdstuk XIII Ulysses

Kunst- en cultuurorganisaties uit 18 steden Europese steden herschrijven samen het iconische en spraakmakende meesterwerk Ulysses van James Joyce (1922) met als titel ULYSSES, European Odyssey (UEO). Dankzij 1.78 miljoen euro subsidie van Creative Europe kan dit ambitieuze project, dat 33 maanden duurt, worden uitgevoerd onder leiding van Brave New World Producties (Leeuwarden) en Arts Over Borders (VK). Het is een nieuwe artistieke vertaling van de 18 hoofdstukken van het boek, met elk een eigen thematiek. Noorderlicht is de Nederlandse partner in dit ambitieuze project en richt zich op hoofdstuk XIII uit dit klassieke Europese meesterwerk, waarin het thema seksualiteit centraal staat.

Aan beeldend kunstenaar Hester Scheurwater werd de opdracht verstrekt om hoofdstuk 13 uit te werken in een kunstinstallatie. De titel van deze multimediale installatie is ‘Sex Shooter – the Liberation of Sexual Identity’, een expliciete en confronterende ervaring die alleen geschikt is voor bezoekers ouder dan 18.

Meer weten? Klik hier.

Sex Shooter

Herschreven hoofdstukken

Naast dat het hoofdstuk visueel wordt geïnterpreteerd herschrijft de Liberiaans Groningse auteur Vamba Sherif het hoofdstuk in een hedendaagse context. Alle hoofdstukken worden door verschillende schrijvers uit de diverse landen herschreven. Hier komt in juni 2024 een nieuwe publicatie uit voort die wordt teruggegeven aan Europa, als een soort logboek voor de toekomst.

Gender Matters: Stories from Istanbul

De Turkse filmcurator Gülen Güler heeft parallel aan ‘Sex Shooter. – the Liberation of Sexual Identity’ en eveneens in het kader van het project een aantal indrukwekkende films binnengebracht, die in een tentoonstellingssetting te zien zullen zijn, met als titel ’Gender Matters: Stories from Istanbul’. Het betreft samengestelde beelden met onder andere fragmenten uit de ontroerende documentairefilm My Child van regisseur Can Canden, waarin ouders van transgender kinderen hun verhaal vertellen.

Meer weten? Klik hier.

Bloomsday

In 2022 was het honderd jaar geleden dat Ulysses van James Joyce verscheen. Op Bloomsday (16 juni), de datum waarop Joyce zijn grote, epische roman begon, werd bekendgemaakt dat het Fund Creative Europe van de Europese Commissie een van zijn belangrijkste subsidies voor 2022 toekent aan dit ambitieuze maatschappelijke en culturele project – ULYSSES European Odyssey  – dat 18 steden in heel Europa verenigt, van Vilnius tot Lissabon, van San Sebastian tot Oulu, van Dublin tot Boedapest en van Athene tot Groningen.

Bij de toekenning van de subsidie aan de 18 stadspartners schreef Creative Europe:

‘De noodzaak om Ulysses van Joyce te herontdekken als een Europees meesterwerk met een krachtige hedendaagse boodschap is bijzonder goed geschetst. Het project pakt de horizontale kwesties van sociale inclusie, diversiteit en gendergelijkheid uitstekend aan door middel van een reeks acties die in de eerste plaats aan deze onderwerpen gewijd zijn. Het gedetailleerde concept van het project kan worden beoordeeld als ‘waarschijnlijk aanleiding gevend tot verandering en vernieuwing’, gezien de grote transnationale acties die vallen onder de consistente dramaturgie met betrekking tot het Europees cultureel erfgoed en meesterwerken van Europese literaire werken.’

Multidisciplinaire reikwijdte

ULYSSES European Odyssey is geïnspireerd op Ulysses’s status als een van de mijlpalen van de Europese cultuur. De transnationale reikwijdte van het project zal multidisciplinair zijn en de democratische openbare ruimten van een moderne stad in “alle lagen van de bevolking” tot leven brengen. Daarnaast worden er maatschappelijke sectoroverschrijdende symposia (in elke stad één) over kunst en samenleving gehouden, zijn er 30 uitwisselingsverblijven voor kunstenaars en 18 literaire opdrachten voor een nieuw EUROPE-ULYSSES-boek, dat in 2024 gepubliceerd zal worden.

Het project zal in elk van de 18 steden in chronologische volgorde van de 18 hoofdstukken van de roman plaatsvinden. De start was in Athene (eind september 2022) onmiddellijk gevolgd door Boedapest, Marseille, Triëst en Vilnius. Dit jaar vinden initiatieven plaats in Parijs, Berlijn, Kopenhagen, San Sebastian, Cluj, Istanbul, Zürich, Groningen, Eleusis en Oulu. Het project zal zijn reis in juni 2024 afronden in Lissabon, Dublin en Derry-Londonderry.

18 steden, 18 dringende prioriteiten

De organisatoren van ULYSSES: A European Odyssey benadrukten in hun aanvraag bij Creative Europa de 18 ‘dringende prioriteiten’ in de hedendaagse Europese samenleving waar Ulysses zelf de nadruk op legt. Één voor elke stad en rechtstreeks geïnspireerd door de thema’s in de 18 hoofdstukken van Joyces boek. Het gaat bijvoorbeeld om: ‘jeugd, burgerschap & democratie’, ‘de rol van buurtgemeenschappen in het Europa van na Covid’, ‘verrijking door immigratie’, ‘onze creatieve dialoog met de doden’, ‘onze hedendaagse relatie met voedsel’, ‘de ecologische uitdagingen waarmee onze heilige zeeën en kusten worden geconfronteerd’, ‘opvangcentra en de vergrijzing van Europa’, ‘de toekomst – een vrouwelijke visie’, enzovoort. Deze thema’s zullen aan bod komen tijdens de 18 symposia over kunst en samenleving die door de partners van het UEO-consortium in elke stad worden georganiseerd. Van daaruit zullen de vragen en voorgestelde antwoorden worden doorgestuurd naar het grote symposium in Dublin met 309 in totaal vragen (geïnspireerd door hoofdstuk 17 van Ulysses) in Dublin op 12 en 14 juni 2024.

Partners

Het consortium van partners uit 18 steden bestaat uit een reeks gevestigde en opkomende organisaties, waaronder drie musea, drie theaterorganisaties, een milieuproject voor burgers, een lichtfestival, twee overheidsinstanties voor cultuur en toerisme, een platform voor fotografie en onafhankelijke kunstenaars en curatoren op het gebied van beeldende en podiumkunsten en film. De leidende partners voor het project zijn Stichting Brave New World Producties in Nederland en Arts Over Borders in Ierland.

Brave New World Producties over dit project:

‘Brave New World Producties is verheugd betrokken te zijn bij dit opwindende en werkelijk baanbrekende pan-Europese project. Het is een eer om betrokken te zijn geweest bij het mede vormgeven van de visie voor het project en bij het zoeken naar de geweldige partners die we nu hebben. Als hoofdpartner zijn we trots op onze betrokkenheid, enorm dankbaar voor de toewijding en het enthousiasme van onze 16 partners en blij met de steun van Creative Europe – en die van alle medefinanciers – om dit mogelijk te maken. En bedankt Joyce, dat je ons hebt geïnspireerd!’

Noorderlicht over onze deelname aan dit project:

‘Noorderlicht is verheugd deel te nemen aan dit prachtige project. Europese samenwerking is een belangrijke ambitie in ons werk als internationaal platform. Dankzij dit project staan wij in contact met vele andere landen. Dat ondersteunt de mogelijkheid om duurzame samenwerking aan te gaan voor de verdere toekomst.’

Arts Over Borders (Ierland) over dit project:

‘James Joyce beschouwde de stad als de ware bewaarplaats van een beschaving. We hopen dat ULYSSES European Odyssey’s creatieve reis de komende jaren zal zigzaggen – net als Homerus’ Odysseus en Joyces Leopold Bloom – naar een groter Europa van gedeelde debatten en voorstellingen die een licht zullen schijnen op de menselijke complexiteit, nieuwe internationale partnerschappen zullen ontwikkelen, grensoverschrijdende oplossingen zullen bieden en nieuw actief burgerschap tussen de kunsten en de samenleving zullen stimuleren.’

Alle informatie over de andere steden en projecten kun je zien op ulysseseurope.