Underwater Landscape
Underwater Landscape (Paisagem Submersa) is een project van de Braziliaanse fotografen João Castilho, Pedro David en Pedro Motta. Zij documenteerden van 2002 tot 2007 de ingrijpende veranderingen in de Vallei van Jequitinhonha. In deze arme regio in Zuidoost-Brazilië staat sinds 2006 de hoogste hydro-elektrische dam van Latijns-Amerika. Zeven gemeenschappen moesten wijken voor het stuwmeer; vele van de 1150 families die in het gebied leefden zochten een nieuw bestaan.
De Vallei van Jequitinhonha, in het noordoosten van de deelstaat Minas Gerais, is een van de armste regio’s van Brazilië. Sinds de jaren zeventig heeft het gebied te maken met een rigoureus gevoerde landschapspolitiek. Een van de meest ingrijpende veranderingen is de bouw van de Irapé waterkrachtcentrale, die bedoeld is als een economische impuls voor de onwelvarende regio.
De keerzijde is echter dat een enorme dam in de Jequitinhonha rivier een groot deel van de vallei onder water heeft gezet. De spaarzame vruchtbare grond in het gebied is daardoor zo goed als verdwenen. Een groot deel van de 1150 boerenfamilies – vele waren nog nooit buiten de vallei geweest – zag zich gedwongen te verhuizen.Hun geboortegrond vormt inmiddels de bodem van een groot stuwmeer. Het verlies van de voor deze gezinnen belangrijke diamantwinning werd, vanwege het illegale karakter ervan, bovendien niet financieel gecompenseerd.
Vallei van Jequitinhonha
Drie Braziliaanse fotografen besloten in 2002 het leven van de getroffen families te documenteren. Afzonderlijk van elkaar trokken João Castilho, Pedro David en Pedro Motta regelmatig naar de vallei. Zij registreerden daar onder meer het dagelijks leven van de boerenfamilies, de gebeurtenissen rond de ontruiming van het gebied en de veranderingen in het landschap.
Maar hun documentaire fotografie gaat veel verder dan het objectief weergeven van de actuele werkelijkheid en het aantonen van maatschappelijk onrecht. Met hun persoonlijke verbeeldingskracht hebben de fotografen een parallelle, literaire werkelijkheid geschapen. Veel foto’s krijgen door het poëtische licht, de kunstzinnige composities en de doordachte combinaties van kleuren en patronen een extra, symbolische betekenis.
Underwater Landscape is een kleine geschiedenis over de Vallei van Jequitinhonha, maar gaat tegelijkertijd over grote menselijke thema’s: over verbondenheid met de grond en culturele identiteit, over rampen en hogere machten, over ontheemd raken en opnieuw beginnen. Underwater Landscape vertelt daarmee een verhaal dat even universeel is als de verhalen van de zondvloed, de exodus en het beloofde land.
In 2005 presenteerde Noorderlicht een selectie van het project in progress tijdens de fotomanifestatie Traces & Omens. Inmiddels zijn de laatste foto’s gemaakt. In 2008 verscheen Underwater Landscape in boekvorm.