Land - Country Life in the Urban Age
Sinds het begin van de 21e eeuw woont meer dan de helft van de wereldbevolking in steden. Dat zijn 3,3 miljard mensen op slechts 3 procent van het aardoppervlak, een gebied kleiner dan Mongolië. Wat zijn de gevolgen van deze verschuiving? Kan het platteland de economische, demografische, culturele en ecologische kaalslag overleven? Is een menswaardig bestaan mogelijk in de moderne, uit haar voegen barstende megapolis? Het zijn vragen die Noorderlicht de komende twee jaar centraal stelt in haar fotomanifestaties.
Ooit was er de idylle van het platteland. Een leven met de natuur, in zelfvoorzienende gemeenschappen waar iedereen elkaar groette, en familiebanden sterk waren. Er werd hard gewerkt, maar het werk gaf voldoening. En ’s zondags was er de rust en gelijkmatigheid van de kerk en het kuierbestaan.
Die wereld – ver weg van de onpersoonlijke achtbaan van de urbane 24-uurs economie – bestaat niet meer. VN-rapporten schetsen een somber beeld, vooral van het plattelandsleven in de niet-westerse wereld. Er heerst armoede, de sociale mobiliteit beperkt zich tot die van wegtrekkende jongeren, het platteland vergrijst. In het Westen valt de terugval in levenstandaard nog mee, maar waar zou het platteland zijn zonder landbouwsubsidies? Bovendien zien we ook hier dat het voorzieningenniveau afkalft en dat woonkernen in de regio krimpen.
Land – Country Life in the Urban Age laat zien dat stad en land een symbiotische relatie hebben ontwikkeld. De stad is het brandpunt van economische en sociale activiteit, het platteland ondersteunt haar. Met vergaande consequenties. Landbouw wordt ingericht op grootschalige productie tegen lage kosten, de groeiende vraag naar landbouwproducten versnelt de kap van tropisch regenwoud, hele gebieden krijgen een nieuwe bestemming door een toenemende behoefte aan water, terwijl het intensiveren van productie met moderne (bio)technieken haar eigen stempel drukt. De groeiende vraag naar biobrandstof heeft ertoe geleid dat in Brazilië grote delen van de landbouwgrond niet langer ten dienste staan van het voeden van mensen, maar van auto’s. Tel daarbij op de voortgaande ontginning van steeds schaarsere natuurlijke hulpbronnen, en de economische en demografische gevolgen van de trek naar de stad, en het is duidelijk: de 21e eeuw stelt het platteland voor serieuze uitdagingen.
Aan de hand van het werk van een dertigtal grotendeels buitenlandse fotografen, probeert Noorderlicht in de Fotomanifestatie van 2010 een beeld te schetsen van een platteland in crisis. Van Nadav Kanders reis langs de Yangtze rivier, tot Rodrigo Zeferino’s kijk op de industrialisatie van het binnenland van Brazilië. Van Ian Tehs bijna buitenaardse panorama-foto’s van het Chinese achterland, tot Larisa Sitars spookachtige Roemeense villa’s, gebouwd door migranten die bij afwezigheid hun plek op de sociale ladder willen bewaken. Van de worstelde jute-industrie in Bangladesh, tot de kracht die spreekt uit Jackie Nickersons Zimbabwaanse landarbeiders. Steeds is de vraag: welke rol speelt het platteland in de hedendaagse, verstedelijkte en globale economie? En is het mogelijk om, tegen alle economische logica in, het rurale leven een herwaardering te geven?
In 2011 vormt Groningen de locatie van het tweede deel van dit tweeluik: Metropolis – City Life in the Urban Age.
11 sept t/m 9 okt in de Der Aa-kerk, Groningen