Guardians 2 - Bees 'n Trees
De tentoonstellingsreeks GUARDIANS gaat in op de invloed van de mens op de biodiversiteit om ons heen. In dit tweede deel wordt gekeken naar wat wij onttrekken aan de natuur. Bij zowel planten als dieren staat het behoud van biodiversiteit onder druk. Door chemische verontreiniging verdwijnt de voedingsbodem voor flora en fauna. Economische exploitatie van het land heeft kaalslag tot gevolg. Door deze en andere oorzaken is een onaangetast natuurlijk ecosysteem nergens meer te vinden. In de tentoonstelling BEES 'n TREES wordt dit aan de hand van twee specifieke soorten belicht: bijen en bomen.
BEES
Nina Kopp (Duitsland) – Treasure of the Bee
Zonder bijen zou ons leven er heel anders uit zien. Ongeveer een derde van onze voedselproductie wordt door bijen mogelijk gemaakt, veel soorten groente en fruit zouden zonder hen niet bestaan. In dit project wordt verbeeld wat we allemaal zouden missen zonder deze harde werkers. Stillevens uit de Gouden Eeuw, een tijdperk van weldaad, krijgen een fotografische herinterpretatie, alle producten weglatend waarvoor bijen verantwoordelijk zijn. Ze zijn leeg en uit balans. De stillevens staan zo symbool voor een beschadigd ecosysteem. In een separate bijenkast zijn afbeeldingen van de weggenomen producten te zien.
Anne Noble (Nieuw-Zeeland) – Singing With the Bees
De betrokkenheid van Anne Noble bij het lot van de bijen heeft een persoonlijk karakter: zij is zelf bijenhoeder. Haar werk staat in het teken van ecologische betrokkenheid en ze maakte diverse series waarin honingbijen centraal staan. Leven en dood komen samen in fotogrammen, die ze maakte door vleugels van dode bijen te belichten op een rol film die ze in haar hand houdt. In een ‘portretserie’ gebruikt ze een electronenmicroscoop om het delicate oppervlak van de diertjes af te tasten, als museale herinnering aan een verdwenen soort. En in een video zweven ze onaflaatbaar door het beeld, een effect dat versterkt wordt door het samengaan van het gezoem met georgische gezangen.
Emma Powell (Verenigde Staten) – An Elegy for the Honeybee
Al in oude culturen stonden bijen symbool voor onsterfelijkheid en opstanding. Mensen zorgen al jaren voor bijen, maar heden ten dage zijn de diertjes in gevaar. Omdat de vraag naar voedsel harder groeit dan de bijenpopulatie, worden hele kolonies over grote afstanden verplaatst zodat elk seizoen optimaal benut wordt. Dit creëert stress en gevoeligheid voor ziekten. Problemen die dit verergeren zijn onder andere het gebruik van pesticiden en de landbouw met monoculturen, waardoor akkers kaal blijven buiten het groeiseizoen. Het gevolg is colony collapse disorder, hele bijenkolonies die in één keer uiteenvallen. An Elegy for the Honeybee is een treurlied over de bij, gebruik makend van historische fotografische processen.
TREES
Pedro David (Brazilië) – Hardwood
Internationale staatsbedrijven kopen grote stukken land op en verwijderen de bestaande vegetatie en bebossing. In plaats daarvan wordt een monocultuur van eucalyptusbomen geplant. Deze renderen voor de industrie, als snelgroeiende boom die verwerkt wordt tot houtskool, wat een belangrijk ingrediënt is voor de verwerking van ijzererts tot staal. De Eucalyptus is een veeleisende boom, die al het water en voedingsstoffen uit de bodem opeist. Na de teloorgang van de oorspronkelijke flora vertrekt de fauna ook. Wat resteert is een groene woestijn, waarin een enkeling de onderdrukking trotseert.
David Ellingsen (Canada) – The Last Stand
De familieleden van Ellingsen werken al generaties lang in de houtkap industrie. De stronken die we op zijn foto’s zien staan op het land van zijn familie, de bomen zijn door hen met de hand gekapt. De fotograaf groeide letterlijk op in het bos en ervoer zijn eerste wandelingen alleen, als zes- of zevenjarige, als een angstige ontmoeting met boomstronken die er uitzagen als schedels. Zijn portretten van boomstronken herdenken en behouden het oude bos, dat geleidelijk aan verdwijnt onder de nieuwe aanwas. Het dient als waarschuwing voor de voortdurende houtkap, overal in de wereld, uit naam van winstbejag.
Ilkka Halso (Finland) – Naturale & Tree Works
De mens heeft er een gewoonte van gemaakt om de natuur te kneden, gerechtvaardigd door esthetische en economische motieven. Maar er zijn grenzen aan wat de natuur kan verdragen. Het werk van Halso legt de controle over de natuur bloot. In zijn foto’s worden bomen in de steigers gezet, als absurd commentaar op de mens die wil behoeden wat hij vernietigt. In andere beelden ligt de natuur opgeslagen in een warenhuis, als nette, gemakkelijk te hanteren onderdelen. Daar wachten de bodem, flora en fauna gedwee, om in elkaar gezet te worden als nieuwe ecosystemen. Wordt de natuur beschermd, in afwachting van betere tijden? Of juist geëxploiteerd, als hapklare handelswaar?
Guardians I en II zijn beiden t/m 3 september te bezichtigen in Natuurmuseum Friesland.
Natuurmuseum Friesland, Schoenmakersperk 2 te Leeuwarden. www.hetnatuurmuseum.nl