Guardians 1 - Plastic: Fossil to Fossil

In dit eerste deel, Plastic: Fossil to Fossil, laten vijf fotografen beelden zien rondom het thema plastic in de natuur.

Plastic is een door de mens toegevoegd element dat we overal in de natuur tegenkomen. Het vormt een onnatuurlijke, vervreemdende bijdrage aan onze omgeving en beïnvloedt de natuurlijke kringloop in ons ecosysteem negatief. De kunststof is een product uit het tijdperk van de fossiele grondstoffen, het wordt gemaakt van olie. Plastic voorwerpen zijn zelden afbreekbaar en het is daardoor vrijwel onmogelijk om ze weer te verwijderen uit de natuur. Het worden fossielen voor toekomstige generaties.

Guardians I
Mandy Barker (Groot-Brittannië, 1964) Beyond Drifting: Imperfectly known animals
Plankton vormt een diverse groep van microscopische organismes die in het water leven. Omdat ze niet tegen de stroming in kunnen zwemmen, leiden ze een drijvend, zwevend bestaan. Deze diersoort werd in de eerste helft van de 19e eeuw ontdekt.
Barkers werk toont minuscule plasticdeeltjes afkomstig van zee- afval dat op dezelfde plek is aangetroffen als plankton, dat deze plasticdeeltjes aanziet voor voedsel. Plankton bevindt zich aan het begin van de voedselketen en zo krijgt een hele serie grotere dieren deze plasticdeeltjes ook binnen.
De beelden wekken met hun diepzwarte achtergrond de illusie van de diepe oceaan. De plasticdeeltjes worden gepresenteerd als nieuwe ‘diersoorten’, wat als metafoor dient voor het alom vertegenwoordigde materiaal: door in miniatuurformaat de veel grotere problemen van een imperfecte wereld onder de aandacht te brengen.

Eduardo Leal (Portugal, 1980) Plastic Trees
Iedere minuut wordt er een miljoen plastic tasjes gebruikt. Het Guinness Book of Records omschrijft de tasjes als het meest ‘alom vertegenwoordigde gebruiksartikel ter wereld’. De nuttige tasjes vormen de grootste bron van vervuiling en worden overal ter wereld aangetroffen: van het strand en de zeebodem tot de arctische regio en boven op de Mount Everest. Plastic is niet afbreekbaar en blijft daardoor honderden jaren rondzwerven.
In ontwikkelingslanden is het probleem nog acuter, omdat daar de infrastructuur voor afvalbeheer veel minder goed ontwikkeld is en de bevolking gewend is alles weg te gooien. De plastic tasjes in de natuur zorgen voor aantasting van het landschap, maar ook van de landbouwgrond en voor de dood van huis- en wilde dieren.
Plastic Trees wil de aandacht op dit probleem vestigen. Het werk focust op het verspreiden van plastic tasjes op het Boliviaanse Plateau, waar miljoenen tasjes door de wind worden meegevoerd, tot ze blijven hangen in bosjes, waarmee ze het prachtige landschap ontsieren.

Chris Jordan (Verenigde Staten, 1963) Midway: Message from the Gyre
Op de Midway Atol, een groep eilanden in de noordelijke Stille Oceaan, op ruim 3.000 km van het dichtstbijzijnde continent, verschijnt het afval van onze massaconsumptie op een niet erg voor de hand liggende plaats: in de maag van duizenden dode baby-albatrossen. De albatroskuikens krijgen de dodelijke hoeveelheden plastic binnen doordat hun ouders het drijvende plastic aanzien voor voedsel.
Net als de albatros, is ook de mens niet meer in staat het onderscheid te maken tussen wat voedzaam is en wat giftig voor lichaam en geest. De dood van de baby-albatrossen staat daarmee symbool voor het resultaat van de hedendaagse cultuur van ongebreidelde consumptie en groei.

Robert Voit (Duitsland, 1969) The Alphabet of New Plants
Een album met de prachtigste bloemen – en toch klopt er iets niet, of dat nou de plastic steel is of de structuur van de stof die is gebruikt voor de blaadjes. Het zijn kunstbloemen, waarvan er dagelijks grote hoeveelheden worden geproduceerd en die je in talloze variaties aantreft ter decoratie.
Met een rechtstreekse verwijzing naar The Alphabet of Plants van Karl Blossfeldt (1928) heeft Robert Voit een archief van ‘nieuwe’ bloemen samengesteld en tegen een neutrale achtergrond geportretteerd. Op een speelse manier toont Voit de behoefte van de mens om de natuur na te bootsen. Hij deed dit eerder in zijn serie New Trees, met grote foto’s van zendmasten van mobiele telefoons die opgaan in het landschap, gecamoufleerd als bomen, cactussen of palmbomen.

James Whitlow Delano (Verenigde Staten, 1960)
In India ligt dagelijks 6.000 ton plastic afval onopgehaald op straat. Een deel van dit afval komt in de staat Tamil Nadu terecht, waar het zorgt voor vervuiling van voedsel en water van de dorpen rond de Golf van Bengalen.
De foto toont zwerfhonden in Chennai die op een vuilnisbelt in vervuild water staan. Het water, vervuild door chemicaliën uit plastic en door het rioolwater, zal uiteindelijk uitkomen in de Golf van Bengalen en daar gevolgen hebben voor de vis die er gevangen wordt.

Guardians I en II zijn beiden t/m 3 september te bezichtigen in Natuurmuseum Friesland.
Natuurmuseum Friesland, Schoenmakersperk  2 te Leeuwarden. www.hetnatuurmuseum.nl

Guardians maakt deel uit van de meerjarige projectreeks ARENA waarin thema’s over de relatie tussen mens en natuur worden uitgewerkt.

Noorderlicht is een internationaal geëngageerd podium voor verhalende fotografie. Zij produceert al bijna dertig jaar het vooraanstaande jaarlijkse Noorderlicht festival in Friesland en Groningen, organiseert projecten en binnen- en buitenland en creëert tentoonstellingen in haar permanente fotogalerie.