Uit het moeras
'Uit het moeras' is Baukje Venema's fotografische samenwerking met Noorderlicht en het Dagblad van het Noorden. Het is een vervolg op het gelijknamige slow journalism project over armoede in de Veenkoloniale gebieden en waarom deze vaak van generatie tot generatie overgedragen wordt. Het project toont portretten van hedendaagse bewoners, collages op basis van beelden uit fotografische archieven en teksten uit het journalistieke project.
Als je lijkt te leven op gebaande paden, die al generaties lang worden bewandeld, hoe sla je dan een nieuwe weg in?
De Groningse en Drentse Veenkoloniën waren oorspronkelijk een moerasgebied waar pioniers turf staken, waterwegen rijkdom brachten en landbouw en industrie elkaar groot maakten. Totdat de moderne tijd het gebied de rug toekeerde. Tegenwoordig wordt het gebied geassocieerd met achterstand. Tegelijkertijd zijn de bewoners trots op hun streek en dat imago beu.
Hoe komt verandering tot stand, als je geschiedenis en het het imago van jouw streek zijn verbonden met plaggenhutten en veenarbeiders, als dat verhaal en de gevolgen daarvan met je familie vervlochten zijn?
Dat is de kernvraag voor fotograaf Baukje Venema bij deze expositie. Het was ook het uitgangspunt voor het gelijknamige journalistieke project van Maaike Borst (Dagblad van het Noorden), dat de hier getoonde vijf familieverhalen vertelt uit de Veenkoloniën. Venema liet zich hierdoor inspireren en creëerde reeksen in foto en video, die aansluiten op de tijdlijnen in het geschreven project.
Oude archiefbeelden, verhalen en schilderijen uit de streek zijn de basis van dit beeldende onderzoek naar verandering en transformatie in de loop van de tijd. Venema koos voor experimentele reeksen waarin ze werkt met foto’s, video en verf. Doordat zij beelden abstraheert, vervaagt of omkeert ervaart de kijker nieuwe invalshoeken.
Op glasplaat, met een negentiende-eeuwse camera fotografeerde ze de huidige bewoners. Ze lijken terug te kijken op een bewogen geschiedenis. Tegelijkertijd vormen ze nieuwe ijkpunten op een oneindige tijdlijn: waar kom je vandaan, waar sta je, waar ga je naartoe?
Uit het moeras is een samenwerking tussen Stichting Fotografie Noorderlicht en Dagblad van het Noorden.
Fotografie: Baukje Venema, vormgeving en projectleiding: Wim Melis (hoofdcurator Noorderlicht), teksten: Maaike Borst, projectcoördinatie jourrnalistieke project: Esther van de Meer, podcast: Jeroen Kelderman, productie: Ike de Zeeuw, Hanne van der Velde & het Noorderlicht team, vormgeving tekstpanelen: Bloei Media, met foto’s van Siese Veenstra, initiatief: Kees van der Meiden (directeur Noorderlicht), Erik Wijnholds (voormalig hoofdredacteur Dagblad van het Noorden). Met dank aan de families Van der Laan, Aardema, Snippe, Loots en Zwinderman.
Op www.uithetmoeras.nl kunt u de verhalen van de vijf families rustig teruglezen, samen met meer achtergronden.
Het schilderij uit de expositie is een reproductie van ‘Veenderij in volle werking’, door Jacob Sibrandi Mancadan, ca. 1650, olieverf op doek, collectie Groninger Museum, foto Marten de Leeuw.
Het fotoproject is mogelijk gemaakt door: BPD Cultuurfonds, Stichting JB Scholtenfonds, Stichting Stokroos, Beringer Hazewinkel Fonds, Mondriaan Fonds. Het journalistieke project is mogelijk gemaakt door: Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten en het mediafonds van de Provincie Groningen.
