Essay: Reshaping reality - door Daniela Tenenbaum & Niv Fux

Daniela werkt op het snijvlak van maatschappelijke betrokkenheid en cultureel werk, en de complexe geschiedenis en toekomst van westerse culturele instellingen. Niv is medeoprichter en algemeen directeur van T-Port, een online platform dat opkomend talent promoot en korte films presenteert. Zijn professionele interesses liggen voornamelijk bij cureren, digitalisering en onderzoek.

***

ESSAY
Reshaping Reality: New realms of being through the phenomenon of AR filters on social media

In 1839 nam Robert Cornelius, een amateurchemicus uit Philadelphia, een zelfportretfoto die tegenwoordig door velen als de eerste selfie wordt beschouwd.[1] Voor Cornelius was dit waarschijnlijk een manier om te experimenteren met het nieuwe medium fotografie en het vermogen ervan te testen om de werkelijkheid en zichzelf daarin weer te geven. Aangezien elke smartphone-eigenaar tegenwoordig zelfportretten in verschillende vormen kan maken, is zelfdocumentatie onlosmakelijk verbonden geraakt met de manier waarop we met elkaar omgaan, onze ervaringen delen en en ons online tot elkaar verhouden. Onderzoeker Mariann Hardey merkte op dat selfies kunnen fungeren als een verlengstuk van onze natuurlijke identiteit.^[2]

De recente opkomst van AR (Augmented Reality)^[3] technologie op sociale media verschafte ons de mogelijkheden om onszelf continu opnieuw uit te vinden en onze online persona te veranderen. Met de gezichtsfilters op Instagram en ‘Lenses’, een applicatie van Snapchat kunnen gebruikers hun eigen afbeelding op verschillende manieren bewerken, aanpassen en wijzigen door verschillende virtuele elementen toe te voegen, zoals make-up of modeproducten. Ze kunnen hun gelaatstrekken hervormen en hun uiterlijk ‘verbeteren’ (zoals grotere ogen, wangen met contouren, vollere lippen); of hun visuele identiteit zelfs helemaal reconstrueren. De zoektocht om te voldoen aan onmogelijke schoonheidsnormen dringt ook door in de ‘echte wereld’. Het blijkt dat AR-filters ons zelfbeeld en de manier waarop we anderen waarnemen negatief kunnen beïnvloeden, waardoor mensen in sommige gevallen plastische chirurgie ondergaan om op hun online persona te lijken (bekend als Selfie dysmorphia).^[4]

Sinds 2017 neemt het gebruik van AR-gezichtsfilters in sociale mediaplatforms snel toe. Snapchat beweert dat 200 miljoen van zijn actieve gebruikers dagelijks ‘Lenses’ gebruiken. Volgens Facebook en Instagram hebben tot nu toe meer dan 600 miljoen mensen ten minste een van hun AR-functies gebruikt. De populariteit van AR-filters op sociale media blijkt ook uit het indrukwekkende volume – meer dan 400.000 makers hebben ruim 1,2 miljoen effecten uitgegeven. Ruim 150 accounts hebben meer dan 1 miljard views. ^[5]

Maar de omvang van het fenomeen komt niet alleen voort uit het toenemende gebruik ervan. De beelden die met AR-technologie worden geproduceerd, kunnen zo overtuigend en meeslepend zijn dat ze ons doen afvragen wat echt is en wat niet en twijfel zaaien over de duidelijke grenzen tussen de digitale en fysieke wereld. Wat we vroeger als twee afzonderlijke ruimtes beschouwden, raakt nu geleidelijk aan met elkaar verweven en moeilijk van elkaar te onderscheiden. De groeiende populariteit van gezichtsfilters en hun overtuigende en indrukwekkende visuele kwaliteiten roept daarom dringende vragen op over zelfrepresentatie, het herdefiniëren van schoonheidsnormen en de manier waarop we onszelf en anderen waarnemen.

Veel van deze vragen vormen de basis van werken van hedendaagse digitale kunstenaars die innovatieve technologieën gebruiken om nieuwe kansen te verkennen en de impact ervan op onze online aanwezigheid en zelfbeeld kritisch te onderzoeken. In het panel Boundaries of Being, dat het Nederlands Film Festival organiseert in samenwerking met Noorderlicht, ontvangen we de kunstenaars Ines Alpha, Marcela Baltarete en Andy Picci om deze vragen te onderzoeken en de verschillende manieren te bespreken waarop hun werk de grenzen van het zijn uitdaagt.

***

INES ALPHA
De in Parijs gevestigde 3D-kunstenaar Ines Alpha maakt hyperrealistische, maar tegelijkertijd buitenaardse gezichtsfilters die op speelse wijze conventionele schoonheidsnormen verkennen. Na te hebben gewerkt als artdirector voor beauty- en luxemerken, vond Alpha een manier om haar ambacht te verbinden met haar passie voor technologie door 3D-make-uplooks te creëren voor grote bedrijven in de mode-industrie zoals Nike, Burberry en Selfridges. In deze creatieve ontwerpen gebruikte Alpha, net als bij ‘echte’ make-up, 3D-elementen om natuurlijke gezichtskenmerken te veranderen en te benadrukken. De kunstenaar liet zich inspireren door zeedieren en combineerde sprookjesachtige kenmerken om een ​​bovennatuurlijke look te creëren die een alternatief vormt voor traditionele schoonheidsidealen.

AR filter Rojo door Ines Alpha

–

3D makeup look for drag artist @isshehungry door Ines Alpha –

–

3D makeup for Selfridges door Ines Alpha

***

MARCELA BALTARETE
Het werk van Marcela Baltarete, een non-binaire 3D-kunstenaar gevestigd in het Verenigd Koninkrijk, presenteert een andere manier van het verkennen van fysieke beperking. Baltarete werkt met 3D-animatie en AR- en VR-technologieën om een ​​wereld opnieuw vorm te geven die niet beperkt is tot gender en menselijke constructies. In de animatievideo’s A Journey of Digital Introspection and Relief, delen I en II, ontwerpt de kunstenaar een fantasierijke figuur die de flexibiliteit en emancipatie van een genderneutraal lichaam belichaamt. Baltarete beschrijft hun werk en hun keuze om met AR te werken als reactie op hun genderdysforie. Op deze manier kan hun werk als therapeutisch worden beschouwd voor degenen die met soortgelijke gevoelens worstelen. Dit opent deuren voor alternatieve werkelijkheden waar mensen hun fysieke entiteit kunnen veranderen en hun eigen visie van zichzelf tot leven kunnen brengen.

A Journey of Digital Introspection and Relief – Part 2 door Marcela Baltarete

–

Image from A Journey of Digital Introspection and Relief – Part 3 door Marcela Baltarete

***

ANDY PICCI
Andy Picci, een hedendaagse Zwitserse kunstenaar die zich richt op digitale kunst, worstelt ook met vragen over zelfidentiteit. Terwijl Alpha en Baltarete digitale technologieën gebruikten als platform om alternatieve realiteiten te verkennen, probeert Picci’s werk de kijker te confronteren met de harde implicaties van de realiteit en het toegenomen gebruik van sociale media. Door zijn werk roept Picci cruciale vragen op over de manier waarop deze media iemands zelfidentiteit hervormen en wijst hij op de risico’s van het zichzelf verliezen in het eigen beeld. Het gezichtsfilter Absorbed is een goed voorbeeld van onze onderdompeling in ons digitale zelf.

AR Filter Absorbed door Andy Picci

–

AR filter Fame door Andy Picci

***Instagram-filters en Snapchat-lenzen introduceerden een nieuwe reeks mogelijkheden van virtuele experimenten en expressie van ons zelfbeeld. Technologieën zoals AR, VR en 3D-animaties bevrijden de gebruiker van fysieke grenzen, zorgen voor meer creatieve vrijheid en introduceren nieuwe manieren om de eigen identiteit te reconstrueren. Naarmate onze afhankelijkheid van digitale interacties toeneemt en ons fysieke wezen bijna overschaduwd wordt door het virtuele, erkennen we niet alleen het grote belang van het erkennen van de nieuwe mogelijkheden voor zelfonderzoek, artistieke expressie en experimenten die ze bieden, maar ook om kritisch te kijken naar de maatschappelijke, culturele en politieke implicaties die voortvloeien uit het hervormen van ons digitale zelfbeeld. Kom luisteren en vooral kijken naar het discussiepanel Boundaries of Being, waarin deze vragen aan de orde komen en alternatieve realiteiten die AR en digitale technologieën met zich meebrengen, worden onderzocht.

^[1] https://www.theguardian.com/artanddesign/picture/2014/mar/07/first-ever-selfie-1839-picture-from-the-past Sommigen beweren dat Cornelius werd geholpen bij met maken van de foto.

^[2] https://www.theguardian.com/technology/2013/jul/14/how-selfies-became-a-global-phenomenon

^[3] AR-technologie produceert een verbeterde versie van de werkelijkheid door lagen digitale informatie aan een afbeelding toe te voegen, waardoor een combinatie van de ‘echte’ en de virtuele wereld ontstaat. Kijk hier: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0360131512002527?via%3Dihub

^[4] https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2019/jan/23/faking-it-how-selfie-dysmorphia-is-driving-people-to-seek-surgery

^[5] https://www.technologyreview.com/2021/04/02/1021635/beauty-filters-young-girls-augmented-reality-social-media/

 

>> lees meer over het panel ‘Boundaries of Being’